Julemøte tysdag 5. 12

Det var godt frammøte med nesten tretti påmeldte. Somvanleg stod pinnekjøt på menyen, også dette året levert frå Studenten Catering.

Nestleiaren i Noregs Mållag, Synnøve Marie Sætre, heldt eit inspirerande framlegg om arbeid og utfordingar i målarbeidet. Ho nemnde sjølvsagt også Nobelprisvinnaren i litteratur 2023, Jon Fosse, som heile livet har skrive gode nynorske tekstar. Utnemninga av ein nynorsk forfattar til denne gjæve prisen, kan gjere det lettare å vere nynorskbrukar. Fint å møte eit ungt menneske som så entusiastisk står på for nynorsken!

Pinnekjøtet smakte godt, og det var god stemning rundt borda. Lasse Stray spelte piano til julesongane. Alle songane var plukka ut frå det lille, raude heftet Jolesongar som Mållaget har hatt i mange år.

Lasse stod også for meir underhaldning der han drog fram trekkspelet og framførte ein song om å bli eldre av Harald Sødal. Han brukte også trekkspelet til songane rundt juletreet

Ein triveleg kveld vart høgtideleg avslutta medat alle stod rundt juletreet og song Fager er jordi.

Lasse underheld med song og trekkspel.

Foto: Inga Lauvdal

Tekst: Solveig Lima

Solveig Lima heidersmedlem i Mållaget

Stor applaus då Solveig Lima blei utnemnd til heidersmedlem av Mållaget i Kristiansand, på julemøtet 5. desember! Solveig har vore aktiv i ei årrekke i Mållaget. Ho har vore leiar av laget og er framleis styremedlem. Ho har lagt ned eit stort arbeid med formidling av nynorsk barnelitteratur til skular og barnehagar. Og ho har gjort og gjer mykje for at organiseringa av lagsarbeidet skal bli best mogleg. Som eit aktivt medlem av både Mållaget og BUL er ho også med og styrkjer samarbeidet mellom dei to laga – som begge held til i Gyldeløvesgate 11.

Gratulerer til Solveig!

Styret

Foto: Lasse Stray

Forfattaren Tore Kvæven på folkeakademiturne i Agder

Eit svært interessant møte med forfattaren Tore Kvæven i BUL/Mållagssalen onsdag 17. november. Om lag 30 personar hadde møtt fram for å høyre han fortelje om den siste boka: Raudt støv.

Tore Kvæven innleia føredraget med å seie litt om oppveksten i Sirdal og la vekt på at han var både sauebonde og forfattar. Han bur framleis i Sirdal, og som sauebonde har han eit nært forhold til dyr og natur. Frå han var liten likte han å skrive og gledde seg til skulestilane!

Litteraturen han hadde stor glede av i barndomen, var ulike teikneserieblad med fantastiske teikningar. Dessutan viste han til mange forfattarar som gjennom åra har betydd mykje for han, m.a. Mikkel Fønhus og Sigrid Undset.

Det var Sigrid Undset som uttrykte at menneska til alle tider er like inni seg og kjenner på mykje av det same. Dette hadde han i bakhovudet då han skreiv historiske romanar og også i siste romanen Raudt støv.

Der er handlinga lagt til Australia i 2060. Ein krig har rasa i mange år og det verkar som det kan vere slutten på sivilisasjonen. Korleis kan nokon kome gjennom ein slik krig utan å bli avstumpa? Han ynskjer å få fram at han har ei grunnleggande tru på det gode i mennesket. Han har alltid hatt som mål at romanane skal vere stemningsfulle, men samtidig ha ei spennande handling.

Dei tidlegare bøkene er historiske, og før han skreiv dei, las han mykje historie for at innhaldet skulle bli korrekt. Han trudde før han begynte på Raudt støv, at det å skrive ein roman om framtida måtte vere enkelt. I ein slik roman ville han vere friare til å dikte når ikkje var historiske fakta han måtte ta omsyn til. Men slik vart det ikkje. Då han hadde skrive ferdig fyrste utkastet, trudde han ikkje sjølv på det han hadde skrive. Han kasta det og starta heilt på nytt att. Det gjekk fem og eit halvt år før han kunne seie seg nøgd og gi ut bok 1 hausten 2023. Bok 2 kjem litt seinare.

Tore Kvæven er født i 1969, og han bruker lang tid på bøkene han har skrive, men han trøysta seg med at kjente forfattarar har skrive gode bøker til dei er langt over 80 år.

Det var fantastisk å høyre på ein slik engasjert og truverdig forfattar. Mange kom for å snakke med han etterpå, og fleire kjøpte siste boka hans RAUDT STØV Bok 1.

Solveig Lima

Engasjerande forfattarmøte med Guri Sørumgård Botheim

Tysdag 17. oktober var det duka for forfattarmøte i Mållaget i Kristiansand. Guri Sørumgård Botheim hadde tatt turen heilt frå Dombås for å snakke om forfattarskapen sin – og det er vi glade for! Forfattaren engasjerte møtelyden, og det var livlig stemning med kommentarar og spørsmål etter framlegget.

Tittelen på Botheims framlegg var: «Kan skjønnlitteratur påverke? Om skriving, villreinen og respekt for naturen». Dette temaet er i forfattarskapen særleg knytt til romanen Høgfjellsmeldinga, som kom nå i 2023. I denne romanen møter vi Ragna Svae, som etter mange år med studium og arbeid i Trondheim bryt opp og slår seg ned på Hjerkinn i heimkommunen Dovre, der ho har fått arbeid på Norsk villreinsenter. Ragna har eit sterkt engasjement for natur og dyreliv og er villig til å gå langt for å stanse aktivitet som gjer skade på naturen. Høgfjellsmeldinga kan slik sjåast på som økolitteratur, og i framstillinga av dette stoffet får boka mest preg av spenningsroman etter kvart som Ragna hamnar i konflikt og fare. Samtidig inneheld romanen ei gripande kjærleikshistorie som gir ei særleg djupn til framstillinga.

Guri Sørumgård Botheim kom i framlegget sitt inn på korleis det sterke naturengasjementet ho sjølv har, er vove inn i framstillinga av Ragna. Og historia om eit betydningsfullt oppbrot frå Trondheim til Dovre finst også i livet til forfattaren. Eit stort og langvarig arbeid ligg bak romanen. Botheim har skrive i ledige stunder som småbarnsmor. Heile vegen uansett med stor motivasjon. «Hjerkinn er perfekt som litterær plass!» sa ho. Her er spenningsfeltet natur- kultur særleg tydeleg. I Forsvarets skytefelt er naturen på veg til å bli restaurert. Samtidig er den sårbare villreinstammen på Dovre truga av aukande turisme og ymse næringsinteresser.

Ein stad i romanen står det noko som kunne vere eit høveleg motto for boka, sa Guri Sørumgård Botheim: Om ein flytter på ein stein, skal ein leggje han på plass att!

Solveig Lima

Forfattarmøte med Guri Sørumgård Botheim tysdag 17. oktober kl 19

Kan skjønnlitteratur påverke?

Om skriving, villreinen og respekt for naturen.

Botheim er aktuell med romanen Høgfjellsmeldinga (2023). Les meir om romanen her:

Gratis inngang. Lett bevertning.

Ta turen til Mållaget denne kvelden – litteratur på nynorsk er i vinden for tida!

Ei storarta musikalsk reise med Bjøro & Trond

Stor stemning i Mållaget i Kristiansand tysdag 19. september då artistane Bjøro Hildebrandt og Trond Arntzen tok oss med på ei musikalsk reise gjennom ulike land, ulike språk og ulike stilartar. Dei starta i Setesdal med «Håvard Hedde», tok ut til kysten med «Sett lykt på brygga imot kveld», hoppa over til Storbritannia med «Here comes the sun», til Amerika med «Only you», tilbake til Europa igjen med italiensk bel canto («Bella notte»), og endeleg til Vennesla med eit personleg bidrag, «Ludvigs sommersang». Og i tillegg til desse spreidde eksempla: ei rad andre særprega songar frå dei same stoppestadene. Ei storarta musikalsk oppleving!

Bjøros imponerande songprestasjonar fungerer i perfekt harmoni med Tronds varierte akkompagnement på ei rad ulike strengeinstrument, deriblant kuriositeten mandocello, og på trekkspel og melodica. Vi ønskjer oss fleire musikalske og språklege reiser med Bjøro og Trond!

Bjøro Hildebrandt og Trond Arntsen i Mållaget tysdag 19. september kl 19

Bjøro Hildebrandt og Trond Holmquist Arntzen, to musikarar frå sjarmerande Vennesla, er klare til å trollbinde publikum med heile 14 ulike instrument under konserten i Mållaget den 19. september. Dette blir ei ekstraordinær musikkoppleving. Musikarane har sett saman eit variert og fargerikt repertoar som tek oss med på ei musikalsk reise frå Sørlandet og over havet til England, og så heim att til Agder.

Men det stoppar ikkje der – denne kvelden vil også bli fylt med latter og kvikke replikkar. Vi får oppleve vakker musikk og herleg humor på ei og same scene.

Det er altså all grunn til å gle seg til denne kvelden. De er hjarteleg velkomne til å bli med på dette musikalske eventyret!

Kyrkjekaffi i Mållaget sundag 4. juni.

Dette er det 13. året med samarbeid mellom Domkyrkja og Mållaget, sa soknepresten, Aud Sunde Smemo, då ho takka for samarbeidet. Ho nytta også høvet til å takke Leiv Storesletten for det godt samarbeid i alle åra.

Samarbeidet starta i 2010 i høve 125 års-jubiléet for Domkyrkja. Formannen i menighetsrådet, Kjetil Drangsholt heldt ein takketale i Mållaget då der han uttalte seg svært positivt om nynorsk liturgi og preike, og meinte dette måtte bli ein tradisjon. Styret i Mållaget støtta han, og samarbeidet har halde fram.

Også i år var det soknepresten som heldt preika, og ho framførte all liturgien på god nynorsk. Songstemmen hennar er framifrå, og det same kan seiast om solisten dette året: Bodil Kvernenes Nørsett.

Frammøtet var bra. Om lag 40 kom innom til gode kaker og kaffi, trass i det fine veret. Leiaren i Mållaget, Anne Kari Slettan ynskte velkomen og nemnde også litt om haustprogrammet.

Praten gjekk som vanleg livleg rundt borda, og kakene smaka. Ein tradisjon me ynskjer å ta vare på!

Minnetale og kransnedlegging ved bysta til Jørgen Løvland 17. mai

Som statsmann hadde Løvland ei viktig rolle i 1905 ved forhandlingane i Karlstad då Noreg ville rive seg laus frå Sverige. Båe partane ville unngå krig, og ved Karlstadforliket vart freden sikra.

Løvland var ihuga målmann og gjorde mykje for det norske språket. Då han var kyrkje-og undervisningsminister fekk han i 1917 gjennom rettskrivingsreforma, og både landsmålet og riksmålet vart revidert samstundes. Fleire norske ord kom inn i språket, slik at riksmålet også har noko å takke han for!

Postorkesteret var med og skapte god stemning i parken, og gjorde nok sitt til at fleire kom for å sjå kva som gjekk føre seg. Ei fin stund i Wergelandsparken for oss som var der!

Solveig Lima

Vallemål og munnharpe

Godt frammøte og god stemning i Mållaget tysdag 18. april, då Sigurd Brokke frå Valle fortalde om det store arbeidet som Valle Mållag har gjort med ordsamling frå Valle-dialekta dei siste tjue åra, dokumentert på nettstaden vallemål.no.

Mållaget i Valle har hatt ei talemålsgruppe som har arbeidd jamnt og trutt over lang tid med å registrere dialektord, gje oversikt over tyding og bøying, vise ordet i setningar, og lage lydopptak av uttalen. Biletstoff er også knytt til ordet. Og informasjonen blir lagt ut på nettstaden. Det var viktig at dei kom tidleg i gang med digital arkivering og presentasjon (nettsida blei offisielt opna i 2005), så fekk dei alt inn i eit lettvint og tidsmessig lagringsmedium og kunne oppdatere og utvide på ein enkel måte etter kvart.

Sigurd Brokke viste korleis vallemål.no er utforma, og kor rikt det kan vere med informasjon om eit ord, under kategorien «Ordliste» på nettstaden. Eit velkjent ord som «kaffe», førte mykje moro med seg, når ein såg oversikten over samansette ord med «kaffe» i seg, og døme på bruk i setningar. Elles var bøying av talord eit interessant område. Og ei flott språkoppleving i seg sjølv var det å høyre Sigurd på vallemålet, både i oppleste døme og i talen elles. Møtelyden følgde ivrig med, spurde og kommenterte. Ikkje så få i Kristiansand har røter i Setesdal og/eller interesse for dalen og kulturarven der, og det kunne merkast i salen!

Til slutt fekk vi ei lita konsertavdeling, der munnharpespelaren Sigurd Brokke viste fram kva han er god for. Han er i toppen nasjonalt på dette instrumentet, og har mellom anna vunne landskappleiken i munnharpeklassen to gonger. Mykje musikkglede og stor applaus!

Foto: Inga Lauvdal. Tekst: Svein Slettan

Nynorske biletbøker

Mållaget i Kristiansand meiner det er viktig at borna her i distriktet får høyre nynorsk og dialekt frå dei er små. Styret sende difor søknad til Skillingfondet om støtte til innkjøp av nynorske biletbøker. Det er Spareskillingsbanken som gjennom fondet gir støtte til lokale lag og foreiningar.

Mållaget fekk tildelt kr 10 000 i februar 2023 og dette har no gått til innkjøp av fleire nynorske biletbøker til fire barnehagar: Bergtorasvei bhg på Gilmlekollen, Eplehagen bhg i Vågsbygd, Læringsverkstedet bhg i Tveit og Roligheden bgh på Lund.

Alle desse barnehagane har tidlegare fått biletbøker, men bøker er dyrt, og det er fint å kunne gje fleire. Dei tilsette har vore svært glade for bøkene og tykkjer det er fint at borna får meir kjennskap til nynorsk.

Solveig Lima

15. mars: Lyden av Lystrup

Mållagsmøtet var felles med BUL sidan Folkeakademiet i Agder har Geirr Lystrup på turnéprogrammet våren 2023.

Me fekk oppleve ein variert og humørfylt konsert der Lystrup hadde svært god kontakt med publikum. Dei 50-60 frammøtte var aktive med på å nynne og vise med kroppsspråk at dette var noko som fenga.

Lystrup fortalte litt om korleis det var å vere presteson blant kameratane under oppveksten, fyrst i Vinje i Telemark og seinare ved Mjøsa. Ikkje alltid lett og noko som sat i framleis!

Stemninga i salen var heile tida på topp, og det var eit variert utval av songar han framførte. Med mikrofon kopla til gitaren som bar lyden godt ut i salen. Han kunne ha halde på mykje lenger, men det var ei svært triveleg stund så lange det varte.

Solveig Lima